Nazapinte of De Pintareth?

Bij het begin van 2022 starten de geruchten: er zijn gesprekken tussen Nazareth en De Pinte over fusies. De burgemeester van Nazareth neemt het initiatief en deelt in maart ‘22 de bezorgdheid met de gemeenteraad over het feit dat de schuldovername door de Vlaamse overheid bij vrijwillige fusies waarschijnlijk zal stopgezet worden. Bovendien zijn er nog wel gemeenten in de buurt die interesse zouden hebben in een fusie. De gemeenteraad komt tot de conclusie dat er voor- en nadelen zijn bij fusies, maar dat alle buurgemeenten bevraagd moeten worden.

Om de deskundigheid van de raadsleden over een mogelijke fusie concreter te maken, volgt een workshop met de administratie en ervaringsdeskundigen uit reeds gefuseerde gemeenten. De gemeenteraad spreekt bezorgdheden uit over schaalgrootte, de huidige problemen om vacatures in te vullen, de financiële gevolgen, de landelijkheid van onze gemeente, het dorpsgevoel en identiteit, de aanspreekbaarheid van de lokale politici, de dienstverlening vanuit het Gemeentehuis en vooral: wat is het voordeel voor de inwoners?

Iedereen leek het erover eens: zin- of onzin van fusies moest onderzocht worden. Wat zijn de problemen waar we nu tegenaan botsen, wat is de ideale schaalgrootte om deze problemen op te lossen? Weegt een eenmalige schuldafname op tegen meerkosten door gelijkschakeling in de belastingen, door extra overhead en door het structureel uitbreiden van de dienstverlening?

Uiteindelijk blijkt een fusie vooral een bedrijfstechnisch verhaal te zijn: de meer “inhoudelijke” thema’s zoals ambities over dienstverlening of investeringen zijn afhankelijk van de verkiezingen in de nieuwe fusiegemeente en kunnen dus in de vuilbak belanden. Als de schaalgrootte voldoende groot is (en het bestuur dus voldoende middelen en personeel heeft om degelijk te werken) zullen onze inwoners nog beter bediend kunnen worden. Mits goeie tweerichtingscommunicatie, kunnen ze bij dit traject betrokken worden om de gemeente te laten weten waar ze écht wakker van liggen.

Eind 2022 blijft enkel De Pinte over als geïnteresseerde mogelijke fusiepartner.

De colleges van beide gemeenten lijken het licht gezien te hebben en bestellen een studie waarin een “profielfoto” opgemaakt wordt. Aan de gemeenteraad wordt meegedeeld dat hierin een beschrijving zal opgenomen worden van de bestuurlijke kenmerken van beide gemeenten, van het hulp- en dienstverleningsaanbod en van de wijze waarop de administratie is georganiseerd. Er wordt niét onderzocht of een fusie wenselijk is.

Groot is onze verbazing dan ook dat de colleges hun eigen persbericht koppen met “De Pinte en Nazareth onderzoeken voor- en nadelen van eventuele fusie”. De aangekondigde studie lijkt zich net te beperken tot het oplijsten van reeds bestaande informatie. Vlaanderen voorziet trouwens (gratis en voor niks) “fusiefiches” waarin het merendeel van deze informatie reeds opgenomen is.

De studie die momenteel wordt aangekondigd is eigenlijk onderzoeken wat uit het voortraject als “minst relevant” werd beschouwd en onderzoekt net niét wat de voor- en de nadelen van een eventuele fusie zijn. De bezorgdheden die de afgelopen 7 maand in de gemeenteraad besproken werden, lijken ook geen onderdeel van dit onderzoek uit te maken.

Het standpunt van de Open VLD fractie blijft duidelijk: een onderzoek naar fusies start met het grondig onderzoeken van de voor- en nadelen van een fusie. Louter onderzoeken of Nazareth en De Pinte op elkaar lijken, zegt niets over de impact voor de burgers en de werking van de gemeente.

Wij hopen dat de colleges van beide gemeenten nog een vervolg op deze studie voorzien hebben, waarin de belangrijke bezorgdheden over schaalgrootte en de financiële haalbaarheid grondig onderzocht worden. We hopen bovendien dat de aangekondigde “infomomenten” ook effectief voor inspraak van de burgers zullen zorgen. Inspraak die bovendien verder gaat dan “bent u voor of tegen een fusie?”, maar waarin ook bij de inwoners gepeild wordt naar bezorgdheden (”wat vindt u een belangrijk aandachtspunt bij een fusie?”). Recente voorbeelden elders in Vlaanderen tonen aan dat dit nuttige oefeningen zijn, dat inwoners hierover wel degelijk een mening hebben en dat dit vaak een meerwaarde is omdat ze veel beter capteren wat de bezorgdheden van de inwoners zijn.

Bovenal hopen wij dat het aangekondigde traject serieus genomen wordt. Dat het niet gewoon “opsmuk” is om reeds gemaakte plannen verkocht te krijgen aan de gemeenteraden en de inwoners. Het zou cynisch zijn dat de vraag waarmee de pers traditioneel het onderwerp wat luchtiger probeert te maken (”wat zal de naam van van de nieuwe gemeente zijn?”), dan ook nog de enige vraag zou zijn die wél grondig onderzocht zal worden. De beslissing om te fuseren is de belangrijkste beslissing die wij als lokale politici zullen nemen en hoort grondig onderzocht te zijn. Fuseren louter omwille van buikgevoel of omwille van politieke motieven, zou ons inziens bewijzen dat de lokale politiek dringend aan een nieuwe formule toe is.